Beleggen is niet zonder risico, dat is zelfs voor de beginnende belegger wel duidelijk. In 2008 hebben we een grote demonstratie gehad van hoe zelfs aandelen van de beste ondernemingen ten prooi kunnen vallen aan markt turbulenties waar ze geen greep op hebben. Dergelijke turbulenties van de markt zijn daarnaast ook niet de enige risico’s van het beleggen in aandelen.
Gezien het feit dat aandelen participaties in bedrijven zijn loopt u bedrijfsrisico’s. Het kan slecht gaan met het bedrijf, de markt kan krimpen, er kan nieuwe concurrentie komen, het bedrijf kan slecht geleid worden, of erger zelfs frauduleus zijn. En dit is maar een kleine greep van de mogelijke risico’s die de belegger te wachten staat.
Maar wat is risico eigenlijk precies? Veel beleggers nemen aan dat de term een duidelijke definitie of omschrijving heeft en kwantificeerbaar is, maar dit blijkt behoorlijk tegen te vallen. Sterker nog, de term verdient een nadere bestudering.
Beleggen in aandelen; wat is risico?
Vooral academici hebben de neiging om volatiliteit als een proxy voor risico te gebruiken en tot op zekere hoogte klopt dit ook wel. Volatiliteit is simpel gezegd de variatie gedurende een bepaalde tijdspanne van een variabele, en hoe hoger deze variatie, des te groter de kans op een ongunstige waarde. Volatiliteit heeft als voordeel dat het makkelijk te meten is.
Jammer genoeg voldoet volatiliteit als een maatstaf voor risico niet. Weliswaar is het zo dat hogere volatiliteit de eigenaar bloot stelt aan een grotere range van mogelijke uitkomsten, maar het zegt niets over de waarschijnlijkheid van die uitkomsten. In dit opzicht lijkt volatiliteit op de turbulentie die u in een vliegtuig kunt ondervinden. Duidelijk onprettig, maar nauwelijks gerelateerd aan de risico’s op een crash.
Een betere manier om de term risico te beschrijven is om het te zien als de kans, of waarschijnlijkheid dat een financieel instrument een blijvende en substantiële waardevermindering ondergaat. Als een belegger een financieel instrument koopt met de verwachting een 10% rendement te maken, dan kan het risico worden gezien als de waarschijnlijkheid dat het rendement die 10% niet haalt.
Dit laat ook zien als een aandeel het slechter doet dan de index dit niet moet worden opgevat als risico. De koper ervan kan een 7% rendement hebben verwacht terwijl het aandeel 8% stijgt. Dat de index in dezelfde tijd 12% omhoog ging is voor de beschouwing van het risico niet van belang.
Beleggen in aandelen; wat geldt als een risicovolle belegging en wat is een belegging met geringe risico’s?
Als beleggers eenmaal accepteren dat risico een aanzienlijke kans op verlies aan hun kapitaal of het niet behalen van rendementsverwachtingen is, of een relatieve kleine kans op een catastrofaal verlies, dan is deze vraag een stuk eenvoudiger te beantwoorden. Een belegging met een hoog risico is een belegging waarbij de kans dat de rendementsdoelstelling niet wordt gehaald, of erger nog, dat erop wordt verloren, groot is.
Dat is nog niet erg exact. Er bestaat toch wel een aanzienlijk verschil tussen een ‘fifty-fifty’ kans dat uw investering uw rendementsverwachtingen wel zal halen of een situatie dat er een 95% kans is dat deze verwachtingen niet zal uitkomen. In het laatste geval is het zonder meer duidelijk dat we het over een risicovolle belegging hebben. Maar is het eerste geval ook een risicovolle belegging?
Maar we moeten ook het tweede deel van de definitie serieus nemen, de relatief kleine kans op een catastrofaal verlies. Risico is een product van de kans op een ongunstige gebeurtenis en de consequenties daarvan. Om dit laatste duidelijk te maken volgt een voorbeeld
De kans dat een automobilist gedurende zijn/haar leven bij een ongeluk betrokken raakt is niet te verwaarlozen (25%), maar de kans dat dit een dodelijk ongeluk is is gelukkig gering (minder dan 1%). Vergelijk dat met de kans op betrokkenheid bij een vliegtuigcrash (één honderdste van 1%), maar de kans dat dit dodelijk is is groot (67%). Een zelfde risico geldt voor nucleaire rampen, de kans is erg klein, maar de gevolgen kunnen erg vervelend en zeer groot zijn.
Beleggers moeten bij een risicobeoordeling van financiële instrumenten beide elementen in beschouwing nemen. Dus de kans op ellende en de hoe groot de omvang ervan is. Een investering met een gering risico is een investering waarbij beide elementen gering zijn. De kans op verlies is klein,maar als deze zich toch voordoen zijn ze beperkt.
Een paar voorbeelden
Dit alles is nog allemaal redelijk abstract. Daarom zijn een paar voorbeelden wel gewenst. Biotechnologie aandelen zijn bijvoorbeeld erg risicovol. Tussen 85% en 90% van alle nieuwe experimentele geneesmiddelen die deze sector ontwikkeld falen. Aangezien veel biotech bedrijven het van één of een paar van dit soort nieuwe experimentele geneesmiddelen moet hebben is niet alleen de kans op falen groot, maar zijn ook de consequenties van falen groot.
Vergelijk dat met Amerikaanse overheidsobligaties (Treasuries), waarbij er een vrijwel te verwaarlozen kans is dat de belegger niet zijn kapitaal terug krijgt of de rentebetalingen niet ontvangt.
Beleggen in aandelen; risico beheer
Wat kunt u nu het beste doen ter beheersing van de risico’s? Dat is betrekkelijk simpel te beantwoorden: diversifieer! Een portefeuille met verschillende financiële instrumenten in verschillende risico categorieën is in het algemeen een adequate oplossing. U elimineert daarmee een groot deel van de risico’s die aan individuele bedrijven of financiële instrumenten kleven.
U dient namelijk te beseffen dat de kans dat u geld verliest als u één willekeurig aandeel voor een decennium in portefeuille houdt maar liefst 20% is. Als u tien willekeurige aandelen in portefeuille houdt voor een decennium en dit risico wordt aanzienlijk kleiner. Ook is de kans op een slechte uitkomst aanzienlijk minder.
Let er wel op dat de risico’s van de activa in uw portefeuille niet al te veel correleren. Bij een algehele markt crash, zoals in 2008, gaat vrijwel alles omlaag, al was u nog zo goed gediversifieerd. Uit zo’n crash was u zeer waarschijnlijk niet zonder aanzienlijke schade uitgekomen.
Aandelen van grote bedrijven welke aanzienlijke hoeveelheden cash genereren en dat gedeeltelijk uitbetalen in een dividend zijn aanzienlijk stabieler en minder risicovol dan veel andere aandelen. Het kan daarom handig zijn om er hier een paar van in uw portefeuille te hebben. Deze zakken tijdens een crash doorgaans aanzienlijk minder, en u kunt ze dan zelfs switchen naar meer risicovollere aandelen als het ergste achter de rug is.
Naast diversificatie kunt u natuurlijk ook risico’s afdekken middels de aanschaf van put opties of vergelijkbare instrumenten zoals turbo’s en speeders. En aan de andere kant, risico heeft ook een prettige kant want risico en rendement hebben sterk de neiging om hand in hand te gaan. Maar alles met mate, zouden wij u willen adviseren.
